Od dawna w parowozach stosowano prawie wyłącznie rozrząd Walschaerta-Heusingera (nawet w niektórych parowozach z rozrządem zaworowym, sterowanie napędem zaworów tez odbywało się przy pomocy mechanizmu Heusingera).
O ile stawidło Heusingera jest dobrze opisane w dostępnej literaturze, z innymi typami stawideł jest gorzej... mimo, ze parowozy ze stawidłem Allana-Tricka czy Stephensona bywały w eksploatacji (nawet na PKP czy ČSD) jeszcze w latach 1950-ych.
W wątku http://parowozy.net/forum_watek/148 Kol. Daweo wskazał bardzo ciekawy artykuł o rozrządach w Wikipedii:
http://ru.wikipedia.org/wiki/Парораспределительный_механизм
również warto zajrzeć do jego czeskiego odpowiednika:
http://cs.wikipedia.org/wiki/Lokomotivní_rozvody
Np. parowozy Stephensona "Locomotion" (pracował na linii Stockton - Darlington otwartej w 1825 r.) czy Rocket (wygrał konkurs na lokomotywę dla linii Manchester - Liverpool) miały rozrząd mimośrodem, umożliwiającym tylko ruszanie, zatrzymywanie i zmianę kierunku jazdy, ale bez możliwości zmiany współczynnika napełnienia cylindrów.
Rozrządy widełkowe Sharpa i Stephensona działały w efekcie podobnie jak mechanizm ze swobodnym mimośrodem opisane powyżej, wymagały stosowania osobnego mimośrodu dla każdego cylindra i dla każdego kierunku jazdy. Zmianę kierunku jazdy przeprowadzało się przełożeniem widełek z jednych mimośrodów na drugie (sama radość... i bywało to niebezpieczne).
Forum dyskusyjne
Różne konstrukcje rozrządu tzw. zewnętrznego
-
-
Rozrządy kulisowe mimośrodowe: Tu zalicza się rozrząd kulisowy Stephensona (skonstruowany przez inżynierów Howe'a i Williamsa, zatrudnionych w Robert Stephenson & Co., wprowadzony do eksploatacji w 1842 r.) i rozrząd Goocha (sir daniel Gooch przedstawił go w 1843 r.).
No i koroną kulisowych rozrządów mimośrodowych kulisowych jest rozrząd Allana-Tricka - jest niezła fotografia tego rozrządu na lokomotywie ČSD nr 310.093 (ex 97.194 kkStB - w 2006 r. była sprawna w Czeskich Budziejowicach):
http://cs.wikipedia.org/wiki/Soubor:CSD_310.093_Allan-Trick_detail.jpg -
Musze się wytłumaczyć z tytułu posta: W nomenlaturze czeskiej rozrząd wewnętrzny to mechanizm wpuszczający i wypuszczający parę (czyli suwaki zwraz zkomorami suwakowmi, bądź układy zawoirowe). Natomiast roządem zewnętrznym czesi nazywają mechanizm paroprozdzielczy (czyli np. tswaidło kulisowo-przeciwkorbowe Husingera, rorząd Allana-Tricka it.d.).
Niestety Czesi również używają pojęcia rozrząd zewnętrzny w znaczeniu że mechanizm parorozdzielczy jest zabudowany na zewnątrz ostoi parowozu, a mechanizm parorozdzielczy umieszczony między ostojnicami nazywają rozrządem wewnętrznym. -
Jak dla mnie najbardziej niezrozumiałym jest konstrukcja stawidła Joy'a. W prawdzie na stronie http://www.wokulski.one.pl/tt/se-vg.htm#joy istnieje wyjaśnienie istoty, ale zawiłość jej, bez porządnych planów, nie pozwala mi go skumać.
-
Kucyk, znalazłeś fajne zestawienie stawideł na stronce http://www.wokulski.one.pl/tt/se-vg.htm#joy .
Fakt, zrozumieć działanie na podstawie tych schematów niewiele łatwiej niż z książki Historicke lolokomotivy J. Beka (wydawnictwo Nadas, koło roku 1978).
Co do stawidła Joya, znalazłem niewiele lepszy opis:
http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC_%D0%94%D0%B6%D0%BE%D1%8F
-oprócz schematu bez opisu jest jeszcze widok na parowozie rosyjskim serii Од (O^D - D w górnym indeksie): http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B7_%D0%9E%D0%B4_1080_%286%29.jpg
Na e-bayu znalazłem schemat stawidła Joya na loku produkcji firmy Hanomag dla kolei duńskich:
http://cgi.ebay.de/AK-Eisenbahn-Joy-Steuerung-Ausgefuehrt-1C1-/180650458716
Jedyny dobry sposób to dopaść jakiś podręcznik budowy parowozów co najmniej międzywojenny....
Pamiętam, że w jakimś wątku o hamulcach Daweo zapodał linka do niemieckiej książki o parowozie, wydanej przed I. wojną światową, może tam coś znajdziemy? -
Na dole strony:
http://www.009.cd2.com/how_they_work/valve_gear.htm
jest animacja rozrządu Joya (nazywany na stronie: JOY1 Outside Admission) podczas jazdy do przodu -
Na stronie http://en.wikipedia.org/wiki/Caprotti_valve_gear jest rozróżnienie rozrządu zaworowego Caprottiego i "brytyjskiego rozrządu Caprottiego" (British Caprotti valve gear). Na powyższej stronie znajduję się wzmianka że ten rozrząd jest droższy, ale także lepszy od konkurentów - czy ktoś posiadania dane na ten temat (o ile wydajeniejszy?)?
Rozrząd ten był używany w parowozie Duke of Gloucester:
http://en.wikipedia.org/wiki/BR_Standard_Class_8
Mimo że pierwsze testy dały wyniki negatywne, to później okazało się że winne są temu wadliwe urządzenia generujące ciąg. Obecnie po wprowadzeniu modyfikacja aktualnie jest to jeden z najbardziej wydajnych i najmocniejszych czynnych brytyjskich parowozów.
